Folder januari 2018

Mater Dei en de teloorgang van het

Ursulinenklooster van Heikruis

Bericht van het buurtcomité ‘Red het Klooster van Heikruis’ aan de inwoners van Pepingen.

Het dorp Heikruis wordt gekenmerkt door de gebouwen en de parktuin van het voormalige Ursulinenklooster, nu het Woonzorgcentrum Mater Dei. Dit historisch erfgoed dreigt definitief verloren te gaan... Maar een oplossing met respect voor dit erfgoed is wel mogelijk.

Heikruis met het voormalige Ursulinenklooster en waardevolle parktuin

Modern woonzorgcentrum nodig om aan nieuwe normen te voldoen

Het buurtcomité ‘Red het Klooster’ is ook van oordeel dat er nood is aan een aangepast en modern woonzorgcentrum om aan de nieuwste normen te voldoen. Zo’n project is ingrijpend voor mens en omgeving. Maar ‘goede zorg’ betekent ook een verwevenheid met de omgeving. Die samenhang wordt bevorderd door contact met het nabijgelegen dorp, de school,... Ook de verbondenheid met de natuur speelt een belangrijke rol in het welzijn en geluksgevoel van de bewoners: het open zicht op het prachtige landschap en de mogelijkheid om te genieten van een parktuin brengen rust. Deze elementen zijn sleutels voor een duurzaam en geïntegreerd totaalconcept.

Bouwplan Mater Dei houdt geen rekening met bestaande toestand

en informeerde de inwoners niet

Om een nieuw woonzorgcentrum te realiseren heeft het bestuur van Mater Dei een bouwplan uitgewerkt waarbij de hele site en de parktuin van het voormalige Ursulinenklooster met de grond gelijk worden gemaakt. Er wordt op geen enkele manier rekening gehouden met de bestaande toestand en het waardevolle historisch erfgoed.

Op geen enkel moment zijn de inwoners van Heikruis bevraagd naar hun mening betreffende deze gigantische ingreep en het definitief verdwijnen van de site. Dit kon nochtans een mooi co-creatief project zijn met inbreng van alle betrokkenen op een authentieke en respectvolle manier. Een kwaliteitsvol participatietraject zorgt voor een meerwaarde, versterkt het gemeenschapsgevoel en heeft het voordeel dat het project breed gedragen wordt.

Zo is het spijtig genoeg niet gegaan...

Provinciaal Stedenbouwkundige Dienst adviseert bouwaanvraag te weigeren

Onroerend Erfgoed erkent historische waarde

Onroerend Erfgoed van de Vlaamse Overheid schrijft in een brief (26/12/2016) aan het gemeentebestuur:

“De site is niet opgenomen in onze inventaris van het Bouwkundig Erfgoed maar dat betekent echter niet dat het complex geen erfgoedwaarde heeft. De site heeft een hoge historische waarde die onlosmakelijk verbonden is met de geschiedenis van Heikruis en is bepalend voor de zichten in en op de dorpskern; de tuin met enkele merkwaardige bomen is een mooi voorbeeld van religieuze thematuin.

De Ursulinensite vormt een wezenlijk historisch en stedenbouwkundig onderdeel van Heikruis. Terwijl steeds meer dorpskernen in Vlaanderen hun eigenheid en identiteit verliezen door uniforme nieuwbouw, kunnen hier het karakter van de plek en haar geschiedenis nog steeds als troef worden uitgespeeld.”

De Provinciaal Stedenbouwkundige Dienst adviseert de bouwaanvraag van Mater Dei te weigeren. In het verslag van 18/08/2017 is te lezen:

• "de aanvraag is niet verenigbaar met de goede ruimtelijke ordening van de plaats
• er wordt te licht overgestapt op een volledige afbraak en het volledig verdwijnen van de tuin
• er wordt niet aangetoond dat alternatieven met behoud van gebouwen en tuin onmogelijk zouden zijn
• de historische waarde en het beeldbepalend karakter van het geheel worden genegeerd
• achterhaald stedenbouwkundig concept gelet op het ruimteverspillend karakter
• in geen enkel opzicht wordt rekening gehouden met de bestaande toestand
• de parktuin moet zoveel mogelijk worden bewaard en dient rekening te houden met bestaande reliëf
• het inplantingsplan is ruimtelijk niet aanvaardbaar: een integratie in een totaalconcept is nodig
• een compromis moet worden gezocht: een geïntegreerd ontwerp met oud en nieuw samen dringt zich op en kan zorgen voor een positieve uitstraling van deze landelijke dorpskern.

Er kan begrepen worden dat de bestaande kamers niet meer voldoen aan de huidige specifieke wetgeving. Toch kan er gezocht worden naar een compromis waarbij zowel kan voldaan worden aan deze specifieke regelgeving met behoud van de bestaande site. Het ontwerp houdt in geen enkel opzicht rekening met de bestaande toestand terwijl dit terrein een waardevolle parktuin heeft en beeldbepalende gebouwen kenmerkend voor het landelijke dorp Heikruis.

Er worden geen afdoende argumenten gegeven om in het huidige voorstel mee te gaan.

Conclusie: de aanvraag komt niet in aanmerking voor vergunning.”

Ontwerp Mater Dei: afbraak van alle gebouwen en vernieling van bestaande park

Buurtcomité ‘Red het Klooster van Heikruis’ werkt volwaardig alternatief bouwplan uit

Omdat er geen communicatie mogelijk is met de directie van Mater Dei nam het buurtcomité initiatief om een alternatief uit te werken en gaf architecten opdracht een geïntegreerd bouwplan te ontwerpen. Het resultaat is verrassend en hoopgevend: het toont aan dat, met eenzelfde budget, een geïntegreerd ontwerp mogelijk is dat voldoet aan de moderne noden van de zorg met respect voor erfgoed, dorpszicht en natuur.

Dit alternatief bouwplan wordt gerealiseerd door nieuwbouw, herbouw en verbouwing, en is ontworpen volgens

hetzelfde zorgconcept (12 wooneenheden met elk 8 bewoners), dezelfde woonoppervlakte (9.500m²) en

hetzelfde budget (16mjl €) als het ontwerp van Mater Dei, maar met als resultaat:

• behoud van historisch erfgoed, dorpszicht en belevingswaarde van Heikruis
• meerwaarde voor het dorp door geïntegreerd project (combinatie van oud en nieuw)
• herbestemming van de gebouwen en maximaal behoud waardevolle parktuin
• geen ingrijpende en dure nivelleringswerken waarbij het natuurlijk reliëf teniet wordt gedaan
• zicht vanuit het woonzorgcentrum op het park en het landschap blijven bewaard
• parking komt onder de nieuwe vleugel en deels op gelijk niveau met de Neerstraat (er wordt gebruik gemaakt van het ‘natuurlijk niveauverschil’ tussen Neerstraat en park)
• veiligheid vergroot: toegang en autoverkeer weg uit dorpskern en schoolomgeving
• park wordt openbaar gemaakt: een aangename ontmoetingsplek voor bejaarden en bezoekers
• dorpsplein wordt met park verbonden (past in het plan van ‘herinrichting dorpskern’ van het gemeentebestuur)
• school behoudt hun speelweide van 1.500m²
• beantwoordt volledig aan de visie van het nieuwe ‘Beleidsplan Ruimte Vlaanderen’ van de Vlaamse Overheid:
• herbestemmen van de gebouwen, maximaal behoud van bestaande open ruimte en waardevolle natuur,...

Het alternatief plan van het buurtcomité komt tegemoet aan de goede ruimtelijke ordening vooropgesteld door de Provinciaal Stedenbouwkundige Dienst en Onroerend Erfgoed van de Vlaamse Overheid.

Dit totaalconcept toont aan dat voor eenzelfde budget een geïntegreerd project mogelijk is. Het biedt moderne zorg volgens de nieuwste normen in combinatie met maximaal behoud van erfgoed, dorpszicht en natuur.

Ontwerp alternatief plan Buurtcomité Red het Klooster

Bouwvergunning toch toegekend

Niettegenstaande het vernietigende advies wordt door de bestendige deputatie de bouwvergunning toch toegekend.

In de beslissing van 6 oktober 2017 is te lezen dat deze vergunning wordt verleend met onder andere als voorwaarde ‘dat de kapel en de hoogbouw blijven behouden waarbij gezocht wordt naar een nieuwe bestemming.’

Heikruis verdient beter

Dit is duidelijk een politieke beslissing. Maar Heikruis wil geen politieke, wel een goede oplossing.

De voorwaarde opgelegd een nieuwe bestemming te vinden, biedt geen voldoende garantie op definitief behoud.

De enige mogelijkheid het erfgoed te redden is deze te integreren in een totaalconcept waarbij de goede ruimtelijke

ordening gegarandeerd wordt.

Enkele leden van het buurtcomité ‘Red het Klooster’ hebben tegen de beslissing van de bestendige deputatie administratief beroep aangetekend bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen zoals wettelijk is voorzien.

Deze actie is voor Mater Dei zeker geen verrassing daar zij eerder in de pers verklaarden verzet van buurtbewoners te verwachten. Echt overtuigd een goed bouwplan te hebben is Mater Dei dus niet.

Een modern en geïntegreerd woonzorgcentrum binnen het vooropgezet budget, waarbij de identiteit en eigenheid van Heikruis gevrijwaard wordt, is mogelijk. Het volwaardige alternatief plan van het buurtcomité toont overtuigend aan dat rekening houden met erfgoed, dorpszicht en natuur de ontwikkeling van een nieuw

woonzorgcentrum niet in de weg staat.

Het buurtcomité ‘Red het Klooster’ roept de directie van Mater Dei op tot breed overleg. Een kwalitatief participatietraject kan een dynamiek op gang brengen dat de sterke punten van diverse meningen combineert om zo tot een goede oplossing te komen dat breed gedragen wordt door de inwoners van Heikruis.

Het buurtcomité ‘Red het Klooster van Heikruis’

  

reageren kan via:

redhetkloostervanheikruis@gmail.com

www.redhetkloostervanheikruis.blogspot.be

www.facebook.com/Red-het-klooster-van-Heikruis

bijkomende info:

• Inventaris Onroerend Erfgoed- Religieuze thematuin van het rusthuis Mater Dei:   www.inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/134761  
• Erfgoed en Herbestemming: www.vlaamsbouwmeester.be/nl/nieuws/bekendmaking-laureaten-meesterproef-2017-erfgoed-en-herbestemming

     

Heikruis nu

                                                                 

Heikruis in de toekomst?